Urząd Gminy Krzeszyce - krzeszyce.pl

Maszków, niemiecka nazwa Neudorf (nowa wieś) – wieś sołecka, położona 5 km na południe od Kołczyna, przy drodze do Sulęcina, na leśnej enklawie, w pobliżu źródeł Krzemiennej, dopływu Rudzianki. Wieś składa się z 35 zabudowań (1982r.) Kościół pod wezwaniem św. Marii Magdaleny z początku XX wieku stanowi filię parafii w Kołczynie.

Własność: po raz pierwszy „Mittelwalde” vel „Mittenwalde” – jak wówczas zwała się wieś- wspomniane zostało w 1565r. Nazwa stanowiła swoistą grę słów, gdyż oznaczała „średni las”, nawiązując jednocześnie do nazwiska właścicieli von Waldowów. Stanowiła ona jedną z głównych posiadłości rodowych, co potwierdza relacja Gruencwoldta z 1608r. i dokument lenny z 1644r. w nawiązaniu do majątku, co mogło nastąpić na początku XVIII wieku, w nawiązaniu do faktu odbudowy nazwano go „Neudorf”. W 1718r. kiedy posiadłość tytułem zestawu posiadał mieszkający tu saski kapitan Karl Andreas von Maxen, zwano ją „Neudorf oder (lub) Mittenwalde”, w 1809r.- „Meudorf ehedem (dawniej) Mittelwalde”.

W 1747r. Carl Adam Waldow przekazał testamentalnie swój majątek na rzecz sierocińca ufundowanego przez Steinbarta w Sulechowie, wśród nich Maszków. Według Berghausa do majątku tego należał w 1856r. folwark „Wesche” tartak i smolarnia.

Wieś powstała zapewne z łanów dworskich rozdysponowanych między zagrodników. Spis z 1718r. wielkość Maszkowa określa na 12 łanów zagrodniczych, uprawianych przez 10 zagrodników, kowala i właściciela tartaku. Wykaz z 1809r. wymienia 11 zagrodników, 1 chałupnika, 10 komorników, a także kuźnię, cegielnię ale tylko 5 łanów. Z kolei Barghaus podawał w 1856r. że na dworskiej ziemi znajduje się 12 chałupników, domowników i kolonistów.

Według spisu łanów z 1718r. „grunty podzielone na trzy pola są złe, piaszczyste,(...). Łąki średnie. Pogłowie na 1 łanie: 2 woły, 4 krowy, 2 świnie, 2 gęsi. Zarabiają wożąc drewno do Sulęcina”. Istniejący wówczas tartak napędzany był kołem młyńskim i przecierał 60 kłód drewna rocznie, „lecz niedługo zostanie zlikwidowany”. Musiał jednak później zostać zrekonstruowany, gdyż wymieniono go w połowie XIX wieku. W 1718r. istniała tu również karczma szynkująca tygodniowo pół beczki piwa. Późniejsze źródła milczą na temat karczmy.

Na początku XIX wieku było we wsi 30 domów. Mieszkał tu między innymi leśniczy na 255 ha lasu. W XIX wieku spośród stałych mieszkańców wsi najbardziej rozwinęło się gospodarstwo sołtysa, który w 1856r. posiadał prawie 48 ha ziemi, płacąc ponad 57 talarów czynszu dla dworu.

Polska nazwa wsi powstała przez analogię lub pomyłkę. XIII-wieczne dokumenty wspominają o zaginionej w tej okolicy wsi „Maszkowo”, którą część historyków utożsamia (raczej niesłusznie) z polską Nową Wsią w gminie Bledzew, nazywaną po niemiecku również Neudorf.

Stosunki kościelne: Już w XVIII wieku, jeśli nie wcześniej, Maszków był wsią parafialna, podległą protestanckiemu inspektorowi w Ośnie. Obecny kościół murowany z 1902r. jest co najmniej drugą budowlą sakralna w tej wsi. Poświęcony został 28.07.1946r. i przewidziany do roli parafialnego, kanonicznie podlegając parafii w Sulęcinie. Dekret z 1.06.1951r. włączył jednak kościół w Maszkowie do parafii w Kołczynie, zapewne z powodu braku duchownego.

Przynależność administracyjna: Do 1975r. wieś należała do powiatu sulęcińskiego, wcześniej wschodniorzymskiego. Do 1954r. Maszków był gromadą w gminie Kołczyn, następnie podlegał Gromadzkiej Radzie Narodowej w Kołczynie, aż do reformy z 5.12.1972r.

Ludność: 1809r.-136, 1949r.-148, 1958r.-176, 1970r.-159 (w tym 91 kobiet),1978r.-138(80), 2019r. - 101.